ही आपलीच माणसं आहेत, हे शहर आपल्याइतकेच त्यांचेही आहे, हे समजून घेण्यासाठी ‘तिचं शहर होणं’ हा सिनेमा जरूर पाहावा...

हा सिनेमा एकट्या ‘ती’चा नक्कीच नाही. हा सिनेमा सामान्य लोकांचा आवाज आहे. हा समाज शहरांतील वस्तीत राहतोय, आपले हक्क आणि मूलभूत सोयींसाठी लढतोय. मराठी भाषेत असलेला हा सिनेमा आंतरराष्ट्रीय पातळीवर ‘City Personified’ या नावाने ओळखला जातो. यात ‘मेट्रोपॉलिटन’ मुंबई शहरातल्या सांस्कृतिक, वर्गीय, जातीय आणि लिंगभाव दर्शवणाऱ्या छटा मांडण्याच्या अप्रतिम प्रयत्न केला आहे.......

‘ओरिजिन’ हा केवळ एक कलात्मक अनुभव नाही, तर एक राजकीय विधान आहे. हा समाजाला आरसा दाखवणारा दस्तावेज आहे

हा चित्रपट केवळ इसाबेलच्या जीवनावर भाष्य करण्यापुरता मर्यादित न राहता ‘जात’ व्यक्तीची जीवनशैली, अस्तित्व आणि स्वप्नांवर कशी पिढ्यान्पिढ्या प्रभाव टाकत आहे, हे सांगतो. तीन देश, तीन मोठ्या घटना आणि तीन समस्या यांचे ‘मूळ’ एकत्र जोडताना इसाबेल यांनी ‘जाती’वरही घाव घातला आहे. जातीचा खोटा अभिमान बाळगणाऱ्यांनी, जातीयतेच्या प्रश्नांवर काम करणाऱ्या कार्यकर्त्यांनी आणि विचारवंतांनी हा चित्रपट पाहायला हवा.......

एकीकडे आपण ‘मॉडर्न’ असल्याचे दाखवत सोशल मीडियावर स्वत:चे प्रतिमासंवर्धन करतो, तर दुसरीकडे ‘लैंगिकते’बाबत अतिशय जुनाट, बुरसटलेले विचार कवटाळून बसतो!

हल्ली तर आपलं इतिहासाचं प्रेम फारच उफाळून आलेलं आहे. जेव्हा तेव्हा आपण आपल्या वैभवशाली इतिहासाचे दाखले देत असतो. आपल्या वात्स्यायनांनी लिहिलेला ‘कामसूत्र’ हा ग्रंथ जगभरात अभ्यासला जातो. आपल्या पूर्वजांनी कोरलेल्या खजुराहोंसारख्या शिल्पांमधून लैंगिकतेबाबतचा मोकळेपणा साधार स्वीकार केलेला दिसतो. पण हा आपला इतिहास आपण सोयीस्करपणे विसरतो.......

सिग्नलवर लहान मुलं खेळणी, कापड, पेन विकताना; भीक मागताना दिसतात. बांधकामाच्या ठिकाणी रेती उचलताना दिसतात. तुम्हीही ही दृश्यं पाहिली असतीलच

भारतात बालकामगार संदर्भात ‘CENSUS’ने २००१मध्ये शेवटचा सर्व्हे केला. उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, राजस्थान, आंध्र प्रदेश आणि बिहार या पाच राज्यांमध्ये सर्वाधिक बालमजुरी वाढलेली दिसते. पहिल्या १० राज्यांच्या यादीत महाराष्ट्राचाही समावेश आहे. मुंबईसारख्या ‘मेट्रो सिटी’मध्ये बिहार, राजस्थान आणि आंध्र प्रदेश या राज्यांतून बालमजुरांचं स्थलांतरण होण्याचं प्रमाण सर्वाधिक आहे.......

‘उद्या’च्या ‘मदर्स डे’निमित्ताने ‘आज’च्या ‘मातृत्वाच्या बाजारीकरणा’विषयी…

जग आधुनिक बनलं असलं तरी ‘स्वतःचं मूल’ पाहिजे, ही मानसिकता मात्र फारशी बदलताना दिसत नाही. आई–बाबा बनण्याच्या तीव्र इच्छेने सरोगसीद्वारे झालेली मुलं चालतात, पण अनाथ मुलांना स्वीकारण्याची मानसिकता मात्र अजूनही दिसून येत नाही. ‘मदर्स डे’ साजरा होतो, पण ‘सरोगेट डे’ही साजरा केला जात नाही. पिंकी विराणींच्या पुस्तकात एक वाक्य आहे- ‘अपत्याला जन्म दिल्यामुळे कुणी नेक आणि उदात्त बनत नाही, फक्त पालक बनतात.”.......

आपल्याला अशा मध्ययुगीन रानटी भारताची नाही, गांधी-आंबेडकरांच्या आधुनिक भारताची गरज आहे. 

दिवसेंदिवस वाढत जाणाऱ्या या मॉब लिंचिंगच्या घटना अतिशय संतापजनक आहेत. त्या मागील एकसारखी कारणे आणि ठराविक समुदायातील निष्पाप बळी, हेदेखील चिंताजनक आहे. जातीय–धार्मिक तेढ आणि राजकीय फायद्यासाठी क्षणात व्हायरल केल्या जाणाऱ्या अफवांचा आधार घेणे किंवा त्या आधारे मूळ घटनेला वेगळे वळण लावणे अतिशय घातक आहे. सोशल मीडियाच्या माध्यमांतून पसरवल्या जाणाऱ्या अफवांना रोखणे नितांत गरजेचे आहे.......

डॉ. आंबेडकरांच्या समजूतदार, आस्थेवाईकपणे टिपलेल्या सशक्त व चैतन्यमय व्यक्तिमत्त्वाच्या खुणा

अखेरचे रत्तू यांच्यासोबतचे आंबेडकरांचे संभाषण सुन्न करणारे आहे. कारण जे सुशिक्षित झाले, ते विश्वासघातकी निघाले असं आंबेडकरांना वाटतं. पुढारलेपणासाठी, सत्तेची हाव आणि वरिष्ठांच्या नोकऱ्या मिळाल्या म्हणून जे सुशिक्षित झाले, ते एक नव्या आत्मकेंद्री व बेगुमान वर्गात रूपांतर झाले आहेत, असं त्यांना वाटतं. सहकारी चळवळ पुढे चालवतील असा त्यांचा विश्वास कोलमडून पडला.चळवळीची वळणं आणि व्यथा त्यांनी सांगितल्या आहेत.......

© 2025 अक्षरनामा. All rights reserved Developed by Exobytes Solutions LLP.